W dniach 14-15 maja 2009r. w Przedborzu w ramach programu „W pogoni za nartnikiem” odbyła się III Konferencja Ekologiczna. W konferencji wzięli udział uczniowie prowadzący badania jakości wody rzeki Pilicy ze szkół gimnazjalnych z Przedborza, Warki, Białobrzegów i dwie szkoły z Tomaszowa Mazowieckiego oraz zaproszeni goście: eurodeputowany Janusz Wojciechowski, przedstawiciele władz samorządowych: starosta powiatu radomszczańskiego Mieczysław Zyskowski, wiceprzewodniczący Rady Powiatu dr Ireneusz Kraś, burmistrz miasta Przedborza Miłosz Naczyński, sekretarz Wojciech Karbownik, dyrektor PPK Witold Sobolewski, przedstawiciele nadleśnictwa oraz sanepidu. Organizatorami konferencji były: Barbara Kraś i Grażyna Strojkowska. W czasie konferencji zaprezentowano wyniki badań jakości wody rzeki Pilicy prowadzone przez uczniów oraz poglądy dotyczące ochrony wód zlewni rzeki Pilicy. W myśl hasła „Myśl globalnie - działaj lokalnie” młodzi ekolodzy mieli okazję pogłębić swoją wiedzę dotyczącą ochrony środowiska nadpilicznych miejscowości, wspólnie poszukiwać sposobów zapobiegania jego zanieczyszczeniom. Dzięki tym działaniom prowadzonym przez uczniów pod kierunkiem nauczycieli wzrosła świadomość ekologiczna, uczestnicy spotkania zapoznali się też z działaniami bieżącymi i perspektywicznymi prowadzonymi przez władze gminy i powiatu.

Badania prowadzone przez młodzież dają możliwość poznania metod oceny stanu jakości wód oraz innych elementów środowiska, wskazania głównych źródeł ich zanieczyszczeń oraz sposobów zapobiegania tym zanieczyszczeniom.

Uczestnicy konferencji mieli możliwość wysłuchania wykładów prowadzonych przez ludzi nauki (wykład J Bociana). Odbyły się też dwa konkursy ekologiczne: „Zielono mi” i „Walory przyrodniczo-turystyczne rzeki Pilicy”. Pracownicy PPK zaprezentowali walory przyrodniczo-turystyczne Ziemi Przedborskiej w czasie zajęć terenowych i prelekcji - dzięki nim uczestnicy pogłębili swoją wiedzę ekologiczną. Wizyta w oczyszczalni ścieków w Przedborzu pozwoliła poznać młodzieży stosowane metody oczyszczania i zapobiegania zanieczyszczeniom wody rzeki Pilicy. Wizyta w Muzeum Ludowym Ziemi Przedborskiej dała możliwość poznania zaproszonym gościom dawnej kultury tego regionu.

Rezultatem tego całego projektu, w tym również III Konferencji Ekologicznej „W pogoni za nartnikiem” i kolejnymi spotkaniami w przyszłości jest wymiana wiedzy i doświadczenia, uświadomienie potrzeby czynnej ochrony środowiska naturalnego oraz nawiązanie i zacieśnienie współpracy w tym polu działania.

Opis projektu „ W pogoni za nartnikiem”

Nartnik duży (Gerris lacustris) – pluskwiak wodny z rodziny nartnikowatych, osiąga wielkość 8 - 10 mm, często spotykany na powierzchniach wód stojących, gdzie dzięki swoim nietypowym odnóżom biega, utrzymując się równocześnie na błonce powierzchniowej wody. Odnóża nartników pokryte są niezwilżanymi włoskami, dlatego błonka powierzchniowa wody nie ulega przerwaniu, lecz ugięciu. Jego nazwa wzięła się prawdopodobnie od nart, ponieważ suwa się po powierzchni wody jak narty na śniegu. Ma ciemną barwę. Znane jest ok. 200 gatunków nartników. Występuje on powszechnie w Europie Środkowej. Występuje w wodach czystych.

Cele projektu:

• nawiązanie stałej współpracy młodzieży i dorosłych od źródeł do ujścia Pilicy w celu ochrony środowiska naturalnego rzeki Pilicy i przywrócenia jej właściwej roli

• badanie jakości wody rzeki Pilicy , analiza wyników

• podniesienie świadomosci ekologicznej uczniów

• zapoznanie z działaniami bieżącymi i perspektywicznymi mającymi na celu poprawę stanu środowiska naturalnego

• rozwijanie zainteresowań młodzieży, rozbudzanie pasji badawczych i poznawczych

• kształcenie umiejętności organizowania działań na rzecz lokalnego środowiska przyrodniczego

Szkoły biorące udział w projekcie:

- Zespół Szkolno-Gimnazjalny w Przedborzu

- Gimnazjum Specjalnego Ośrodka Szkolno-Wychowawczego w Tomaszowie Mazowieckim

- Publiczne Gimnazjum w Białobrzegach

- Gimnazjum nr 7 w Tomaszowie Mazowieckim

- Publiczne Gimnazjum nr 1 im. S. Marciniaka w Warce

- Publiczne Gimnazjum im. Jana Pawła II w Żarnowcu

Opis działań

Uczniowie pod kierunkiem nauczycieli od 2007 r prowadzą badania wskaźników chemicznych wody w rzece Pilicy za pomocą specjalnych odczynników. Następnie dokonywane są analizy wyników wszystkich szkół biorących udział w programie. Grupy dzielą się własnymi spostrzeżeniami i wnioskami z przeprowadzonych badań.

Pod koniec roku szkolnego młodzież z opiekunami i przedstawicielami władz spotykają się na konferencji podsumowującej i wytyczają plan współpracy na kolejny rok.

I Konferencja Ekologiczna odbyła się w 2007 r. w Białobrzegach

II Konferencja Ekologiczna odbyła się w 2008 r. w Tomaszowie Mazowieckim

III Konferencja Ekologiczna odbyła się w 2009 r. w Przedborzu

Działania prowadzone przez uczniów Zespołu Szkolno-Gimnazjalnego w Przedborzu

Nasza grupa badawcza

- Maja Naczyńka

-Aleksandra Kieruzal

- Agnieszka Grabowska

- Anita Lizińczyk

- Ania Symonides

- Magdalena Świerczyńska

- Monika Symonides

- Wiktoria Kraś

- Małgorzata Będkowska

Opiekun grupy: Barbara Kraś

Wyniki badań wody rzeki Pilicy 2008-2009

Zespół Szkolno-Gimnazjalny w Przedborzu

Krypa

Data/wskaźniki	pH	Two	Azotany	Fosforany
16.02.2009	8	12	5	0,05
16.03.2009	8	12	5	0,05
10.04.2009	8	14	5	0,05
06.05.2009	8	11	5	0,05

Oczyszczalnia

Data/wskaźniki	pH	Two	Azotany	Fosforany
16.02.2009	8,5	9	0	0,05
16.03.2009	8	14	0	0,2
10.04.2009	8	14	0	0,1
06.05.2009	8,5	13	5	0,05

Publiczne Gimnazjum w Białobrzegach

Data/wskaźniki	pH	Two	Azotany	Fosforany	NH4
16.02.2009	7	7	1	0,5	0,05
16.03.2009	7,3	11	0,1	0,4	0,05
10.04.2009	7	8	0	0	0,05
06.05.2009	8	7	0,1	0,5	0,05

GIMNAZJUM NR 7 W TOMASZOWIE MAZOWIESKIM

Wolbórka

Data/wskaźniki	pH	Two	Azotany	Fosforany
16.02.2009	7,8	16	0	0,2
16.03.2009	8	20	0	0,2
10.04.2009	8	15	0	0,5
06.05.2009	8	17	0	0,05

Most Żelazny

Data/wskaźniki	pH	Two	Azotany	Fosforany
16.02.2009	7,5	11	0	0,2
16.03.2009	8	16	0	0,5
10.04.2009	7,5	12	0	0,05
06.05.2009	8	13	0	0,05

Przystań OSiR

Data/wskaźniki	pH	Two	Azotany	Fosforany
16.02.2009	8	13	0	0,2
16.03.2009	8	15	0	0,2
10.04.2009	8	12	0	0,5
06.05.2009	8	12	0	0,05

Gimnazjum OSW w Tomaszowie Mazowieckim

Data/wskaźniki	pH	Two	Azotany	Fosforany
16.02.2009	7,5	9	5,0	0,1
16.03.2009	7,5	8	5,0	0,1
10.04.2009	7,5	7	5,0	0,2
06.05.2009	7,5	7	5,0	0,1

Pubiczne Gimnazjum nr 1 w Warce

Data/wskaźniki	pH	Two	Azotany	Fosforany
16.02.2009	5	9	10	0,2
16.03.2009	8	10	9	0
10.04.2009	8	9	0	0,25
06.05.2009	7	9	0	0

Analiza wyników

W czasie analizowania wyników należy przede wszystkim uwzględnić:

*Porę roku

*Odstęp czasu od ostatnich opadów do czasu poboru wody z rzeki

*Zagospodarowanie terenu przy rzece

*Uprawy realizowane na terenach przylegających do rzeki

W początkowych odcinkach biegu rzeki Pilicy badane parametry są w normie, jednak im dalej od źródła parametry osiągają wyższe stężenia. Na znacznym odcinku rzeka płynie przez tereny upraw rolniczych. Na skutek intensywnego nawożenia pól, szczególnie w okresie letnim, do wody dostają się zanieczyszczenia, co powoduje podwyższenie stężenia wskaźników. Jest to jeden z głównych problemów, które wpływają na stan wód przybrzeżnych. Te zanieczyszczenia mogą być wykorzystywane przez fitoplankton jako składniki odżywcze. Przesycenie wód przybrzeżnych składnikami odżywczymi może powodować nadmierny rozwój fitoplanktonu. Duży wzrost biomasy fitoplanktonu nazywany zakwitem wód może mieć bardzo niepożądane efekty.Kiedy fitoplankton obumiera zostaje zremineralizowany (czyli poprostu zjedzony) przez bakterie. W procesie tym jest zużywany tlen z wody. Jeśli zakwity są duże to rozkład materii organicznej przez bakterie może pochłonąć tak dużo tlenu w głębszych warstwach wody, że braknie go dla ryb do oddychania; muszą one odpłynąc do innych obszarów morskich lub skazane sa na śmierć. Nadmierna ilość składników odżywczych może czasem prowadzić do rozrostu takich gatunków fitoplanktonu, które produkują szkodliwe toksyny, co prowadzi do śmierci innych gatunków łącznie z rybami.